มะเร็งต่อมลูกหมาก สิ่งที่คุณควรรู้เพื่อสุขภาพที่ดีของผู้ชาย

มะเร็งต่อมลูกหมาก (Prostate Cancer) เป็นโรคมะเร็งของผู้ชาย มักพบในอายุ 40 ปีขึ้นไป ในประเทศไทยพบเป็นอันดับ 4 ของมะเร็งในผู้ชายทั้งหมด (อันดับ 1 คือมะเร็งตับและท่อน้ำดี) และแนวโน้มที่อาจเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากผู้ป่วยมักไม่มีอาการบ่งชี้ที่ชัดเจน

อาการมะเร็งต่อมลูกหมาก ระยะแรกจะมีลักษณะคล้ายกับอาการต่อมลูกมากโต หรือต่อมลูกหมากอักเสบ เช่น ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะลำบาก รวมทั้งลักษณะของโรคที่มีการเติบโตอย่างช้า ๆ ทำให้ถูกมองว่าเป็นโรคที่เกิดขึ้นตามวัย กว่าจะตรวจพบก็เป็นมากขึ้น หรืออยู่ในระยะแพร่กระจายไปสู่อวัยวะสำคัญอื่น ๆ ของร่างกาย ซึ่งจะทำให้การรักษาเป็นไปได้ยากยิ่งขึ้น ดังนั้นการทำความเข้าใจถึงลักษณะอาการ และไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยจึงเป็นกุญแจสำคัญที่จะทำให้รักษาโรคนี้ได้อย่างทันท่วงที

ต่อมลูกหมาก คืออะไร มีความสำคัญอย่างไร?

ต่อมลูกหมาก หรือ Prostate Gland คือ อวัยวะส่วนหนึ่งของระบบสืบพันธุ์เพศชาย มีขนาดเท่าผลลิ้นจี่ อยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะและล้อมรอบท่อปัสสาวะส่วนต้น หน้าที่สำคัญคือ ผลิตของเหลวเป็นตัวหล่อลื่นและนำส่งเชื้ออสุจิในขณะที่มีการหลั่งของน้ำอสุจิออกมา และยังทำหน้าที่ควบคุมการไหลของปัสสาวะ เนื่องจากต่อมลูกหมากห่อหุ้มท่อปัสสาวะส่วนต้น กล้ามเนื้อของต่อมลูกหมากจึงมีบทบาทในการช่วยควบคุมการไหลของปัสสาวะ

นอกจากนี้ ต่อมลูกหมากมีเอนไซม์ที่ช่วยเผาผลาญและแปลงฮอร์โมนเพศชายเทสโทสเตอโรน (Testosterone) ไปเป็นฮอร์โมนไดไฮโดรเทสโทสเตอโรน (DHT) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาลักษณะทางเพศชายอีกด้วย

> กลับสารบัญ

มะเร็งต่อมลูกหมากเป็นอย่างไร

มะเร็งต่อมลูกหมาก เป็นมะเร็งชนิดเดียวที่มีอัตราการเติบโตของโรคช้าที่สุด แล้วมะเร็งต่อมลูกหมากเกิดจากอะไร? มะเร็งชนิดนี้เกิดจากการเจริญเติบโตและการแบ่งตัวที่ผิดปกติของเซลล์ต่อมลูกหมาก จนกลายเป็นก้อนมะเร็งที่อาจลุกลามไปยังเนื้อเยื่อข้างเคียง หรือแพร่กระจายไปอวัยวะอื่นอย่างกระดูกและต่อมน้ำเหลือง

โรคนี้มักจะพบส่วนใหญ่ในผู้ชายวัยกลางคนถึงสูงอายุ โดยเฉพาะหลังอายุ 50 ปี ระยะแรกของโรคมักไม่มีอาการ แต่เมื่อมะเร็งลุกลาม มะเร็งต่อมลูกหมาก อาการอาจมีภาวะปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะขัด หรือมีเลือดปนได้

> กลับสารบัญ

มะเร็งต่อมลูกหมาก เกิดจากสาเหตุใด

มะเร็งต่อมลูกหมาก สาเหตุที่เกิดนั้นในปัจจุบันยังไม่ทราบแน่ชัด แต่ก็มีปัจจัยเสี่ยงที่น่าจะเกี่ยวข้องกับการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมาก ดังนี้

• อายุ ยิ่งอายุสูงขึ้น โอกาสเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากยิ่งมากขึ้น โดยการวินิจฉัยโรคมะเร็งต่อมลูกหมากส่วนใหญ่นั้นพบในชายอายุมากกว่า 40 ปีขึ้นไป
• เชื้อชาติ พบในคนแอฟริกันมากกว่าคนผิวขาว พบได้น้อยในคนเอเชีย แต่จากสถิติรายงานมะเร็งต่อมลูกหมากพบสูงขึ้นทั่วโลก แม้แต่ในประเทศไทย
• พันธุกรรม มีประวัติครอบครัวสายตรงเป็นโรคนี้ ก็มีโอกาสสูงที่จะเป็นได้
• อาหาร มะเร็งชนิดนี้พบมากในผู้ที่บริโภคเนื้อแดงมาก ๆ เป็นประจำอย่างต่อเนื่อง และกินผักผลไม้น้อย

> กลับสารบัญ

อาการของโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก

มะเร็งชนิดนี้ไม่มีอาการแสดงเฉพาะ และในระยะแรกมักไม่แสดงอาการใด ๆ แต่เมื่อมะเร็งขยายตัวมากขึ้นจนไปกดทับท่อปัสสาวะ จะทำให้เกิดอาการแปรปรวนของระบบทางเดินกระเพาะปัสสาวะส่วนล่าง และมีข้อสังเกตให้เห็นเบื้องต้น ได้แก่

• ถ่ายปัสสาวะลำบาก ต้องออกแรงเบ่งปัสสาวะนาน
• ปัสสาวะไม่พุ่ง แสบ และเจ็บปวดเวลาถ่ายปัสสาวะ รู้สึกเหมือนปัสสาวะไม่สุด
• ปัสสาวะถี่ ปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะช่วงกลางคืน ในบางรายอาจมีเลือดปนออกมาด้วย

อย่างไรก็ตาม ข้อสังเกตเบื้องต้นนี้มีอาการคล้ายกับโรคต่อมลูกหมากโต หรือโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ จึงควรปรึกษาแพทย์เพื่อความแน่ใจ และเพื่อให้วางแผนป้องกันได้อย่างทันท่วงที

> กลับสารบัญ

การตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก

การตรวจต่อมลูกหมาก จะเป็นการตรวจเพื่อให้แพทย์สามารถตรวจค้นหาภาวะต่อมลูกหมากโต มะเร็งต่อมลูกหมาก ก่อนที่คุณจะมีอาการต่าง ๆ ได้ โดยอาจเริ่มจากการสอบถามอาการ และประวัติครอบครัว ก่อนที่จะเริ่มการตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก ซึ่งมีหลายวิธี ดังนี้

• ตรวจทางทวารหนักเพื่อคลำหาก้อนมะเร็ง (Digital Rectal Examination หรือ DRE) โดยแพทย์จะใช้นิ้วสอดเข้าไป คลำดูต่อมลูกหมากว่ามีความผิดปกติหรือไม่
• ตรวจเลือดหาค่าสารมะเร็ง PSA (Prostate-Specific Antigen) เป็นสารชนิดหนึ่งที่ผลิตจากต่อมลูกหมาก ซึ่งระดับค่าของสารที่สูงกว่าปกติอาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อ การอักเสบ การขยายใหญ่ของต่อมลูกหมาก รวมถึงการเกิดมะเร็งได้ด้วย
• ตรวจอัลตราซาวนด์ต่อมลูกหมากผ่านทางทวารหนัก (Transrectal Ultrasound: TRUS) เป็นการอัลตราซาวนด์ผ่านช่องทวารหนัก ด้วยการใช้เครื่องมือสำหรับตรวจชิ้นเล็ก ๆ เข้าไปทางทวารหนัก แล้วใช้คลื่นเสียงช่วยในการถ่ายภาพของต่อมลูกหมาก
• การตรวจมะเร็งต่อมลูกหมากด้วยเทคโนโลยี MRI Fusion Prostate Biopsy เป็นเทคโนโลยีการคัดกรองโรคมะเร็งต่อมลูกหมากด้วยวิธีการตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมาก โดยใช้ภาพเอกซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าแบบ 3 มิติ มาผสานกับภาพจากเครื่องอัลตราซาวด์ ทำให้แพทย์มองเห็นรายละเอียด ตำแหน่งก้อนในต่อมลูกหมากชัดเจน ช่วยให้การตัดชิ้นเนื้อที่ผิดปกติได้มีความแม่นยำและตรงตำแหน่งมากขึ้น

> กลับสารบัญ

คนกลุ่มไหนที่ควรตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก

การตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะการตรวจพบโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้น จะเพิ่มโอกาสในการรักษาให้หายขาดได้สูง อย่างไรก็ตาม การตัดสินใจว่าจะตรวจคัดกรองหรือไม่นั้น ควรปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณาจากปัจจัยเสี่ยง โดยทั่วไปแล้ว กลุ่มคนที่ควรพิจารณาตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก มีดังนี้

• ผู้ชายที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป เนื่องจากความเสี่ยงมะเร็งต่อมลูกหมากจะเพิ่มขึ้นตามอายุ โดยสมาคมศัลยแพทย์ทางเดินปัสสาวะแห่งประเทศไทยแนะนำให้เริ่มคัดกรองเมื่ออายุ 55-69 ปี หรือบางแห่งอาจแนะนำที่ 45 ปีขึ้นไป ทั้งนี้ ไม่ควรคัดกรองในชายที่อายุมากกว่า 75 ปี เว้นแต่มีข้อบ่งชี้พิเศษ
• ผู้ชายที่มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก มีญาติสายตรง เช่น พ่อ พี่ชาย น้องชาย หรือลูกชายเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก กลุ่มนี้มีความเสี่ยงสูงกว่าคนทั่วไป ควรเริ่มปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณาการตรวจคัดกรองตั้งแต่อายุ 45 ปี หรืออาจจะเร็วกว่านั้น เช่น อายุ 40 ปี หากมีญาติสายตรงหลายคนเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากก่อนอายุ 65 ปี
• ผู้ที่มีอาการผิดปกติทางระบบปัสสาวะ เช่น ปัสสาวะขัด ปัสสาวะบ่อย มีเลือดปนในปัสสาวะ หรืออาจมีภาวะกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

> กลับสารบัญ

ระยะของมะเร็งต่อมลูกหมาก

ระยะของมะเร็งต่อมลูกหมากจะกำหนดจากตำแหน่งของเซลล์มะเร็ง การแพร่กระจายของมะเร็ง และการทำงานที่ผิดปกติของอวัยวะร่างกาย ระยะของมะเร็งมีความสำคัญต่อการรักษา เพราะจะช่วยให้แพทย์หาวิธีการรักษาที่เหมาะสม ส่งผลต่อการหายขาดของโรค โดยสามารถแบ่งออกเป็น 4 ระยะ ได้แก่

• ระยะที่ 1 : เป็นระยะเริ่มต้น ก้อนมะเร็งมีขนาดเล็ก โดยจะพบมะเร็งเฉพาะในต่อมลูกหมากเพียงกลีบเดียว และยังไม่มีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งน
• ระยะที่ 2 : ก้อนมะเร็งมีขนาดใหญ่ขึ้นเล็กน้อย โดยพบทั้งสองกลีบของต่อมลูกหมาก ยังไม่มีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง
• ระยะที่ 3 : เซลล์มะเร็งมีการแพร่กระจายออกมาที่ผิวด้านนอกของต่อมลูกหมาก และอาจลุกลามเข้าท่อน้ำเชื้อด้านข้าง
• ระยะที่ 4 : เซลล์มะเร็งแพร่กระจายไปยังกระดูกและต่อมน้ำเหลือง

> กลับสารบัญ

การรักษามะเร็งต่อมลูกหมาก

การรักษามะเร็งต่อมลูกหมาก ประกอบด้วย

1. การผ่าตัด โดยการผ่าเอาต่อมลูกหมากทั้งหมดออกไป รวมถึงเนื้อเยื่อบริเวณรอบ ๆ และต่อมน้ำเหลืองบางส่วนออกด้ว
2. การรักษาด้วยรังสี (Radiotherapy) ซึ่งมีทั้งการฝังแร่ต่อมลูกหมาก และการฉายรังสี ขึ้นอยู่กับผู้ป่วยว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากชนิดความเสี่ยงต่ำ ความเสี่ยงปานกลาง หรือความเสี่ยงสูง
3. การรักษาด้วยฮอร์โมน (Hormonal Therapy) เป็นการรักษาเพิ่มเติมหลังการผ่าตัด หรือในกรณีที่มะเร็งอยู่ในระยะแพร่กระจาย โดยแพทย์จะทำการลดหรือกำจัดฮอร์โมนเพศชายด้วยการใช้ยาต้านฮอร์โมน หรือผ่าตัดเอาอัณฑะออก
4. การรักษาด้วยเคมีบำบัด (Chemotherapy) เป็นการใช้ยาฆ่าเซลล์มะเร็งที่เติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยอาจฉีดเข้าเส้นเลือดดำที่แขน หรือรับประทานยาก็ได้

ทั้งนี้การเลือกขั้นตอนในการรักษาขึ้นอยู่กับระยะของโรค ปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ ส่วนผู้ป่วยที่อยู่ในกลุ่มความเสี่ยงต่ำ การรักษาที่เหมาะสมจะเป็นการรักษาเฉพาะที่ ได้แก่ การผ่าตัดต่อมลูกหมาก หรือการใช้รังสีรักษาเฉพาะที่ต่อมลูกหมาก ซึ่งอาจจะเป็นการฉายรังสี หรือการฝังแร่

นอกจากการรักษาเฉพาะที่ที่ต่อมลูกหมากแล้ว อาจต้องพิจารณาการรักษาในบริเวณข้างเคียง หรือทำการรักษาทั้งระบบร่วมด้วย ซึ่งการรักษาบริเวณข้างเคียง ได้แก่ การผ่าตัดต่อมน้ำเหลืองบริเวณอุ้งเชิงกราน หรือการฉายรังสีคลุมบริเวณอุ้งเชิงกราน ในส่วนของการรักษาทั้งระบบจะได้แก่ การรักษาด้วยการลดฮอร์โมนเพศชาย หรือการใช้ยาเคมีบำบัด อย่างไรก็ตาม หากตรวจคัดกรองมะเร็งเป็นประจำก็จะสามารถรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ ดีกว่ามารู้ทีหลังเมื่อสายไปแล้ว

> กลับสารบัญ

มะเร็งต่อมลูกหมาก ตรวจคัดกรองตั้งแต่เนิ่น ๆ รักษาให้หายขาดได้

มะเร็งต่อมลูกหมากมักเป็นภัยเงียบในระยะเริ่มต้น เนื่องจากมักไม่มีอาการใด ๆ จนกว่าก้อนมะเร็งจะโตขึ้นและเริ่มกดเบียดท่อปัสสาวะ หรือลุกลามไปยังส่วนอื่น ๆ การตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยเฉพาะในผู้ชายที่มีปัจจัยเสี่ยง จะช่วยให้ตรวจพบโรคได้ตั้งแต่ระยะแรก ซึ่งมีโอกาสในการรักษาให้หายขาดได้สูงขึ้นมาก

ปรึกษาศัลยแพทย์เฉพาะทางโรคระบบทางเดินปัสสาวะ ศูนย์ศัลยกรรม (ศัลยกรรมระบบทางเดินปัสสาวะ) โรงพยาบาลนครธน เพื่อพิจารณาการตรวจคัดกรอง และวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับตนเอง เพื่อตอบโจทย์การรักษาผู้ป่วยอย่างมีคุณภาพ และกลับมีคุณภาพชีวิตที่ดีได้อีกครั้ง

> กลับสารบัญ

ช่องทางติดต่อโรงพยาบาลนครธน:

1. - Website : https://www.nakornthon.com
2. - Facebook : Nakornthon Hospital
3. - Line : @nakornthon
4. - Tel: 02-450-9999 (ตลอด 24 ชั่วโมง)